Nhiều năm trước, trên đường phố hoa lệ tại Hàng Châu (Trung Quốc), người ta vẫn thường nhìn thấy một ông lão áo quần lấm lem, đi một đôi giày thể thao rách nát, trên vai vác theo que tre dài treo những chiếc túi ni lông đựng rác. 

Mỗi bước chân chậm chạp của ông lão đều đi kèm theo âm thanh leng keng của những chiếc vỏ lon va vào nhau. Ông chính là lão nhặt rác nổi tiếng nhất Hàng Châu, ông Vi Tư Hạo.

Cuộc đời của ông lão nhặt rác Vi Tư Hạo, người tưởng chừng làm một nghề nghiệp không được coi trọng, cuộc sống khó khăn và phải chịu nhiều khổ cực, thế nhưng vì sao tất cả mọi người đều dành cho ông sự ngưỡng mộ lớn, thậm chí sau khi ông chết đi, thư viện Hàng Châu đã tạc một bức tượng của ông để tưởng nhớ?

Thực chất Vi Tư Hạo không phải là một người nhặt rác bình thường. Khi còn trẻ, ông từng tốt nghiệp khoa tiếng Trung của Đại học Sư Phạm Chiết Giang, sau đó tham gia giảng dạy tại một số trường học.

Bình thường ông Vi rất thích đọc sách. Một khi cầm cuốn sách lên thì lập tức đắm chìm vào thế giới riêng, không còn quan tâm gì đến mọi việc xung quanh nữa. Theo lời kể của người con gái, sách của ông ở nhà chất chồng như núi nhưng cứ mỗi lần dọn nhà là lại bị mất đi một ít. Điều này khiến ông Vi vô cùng đau khổ.

Do có trình độ văn học uyên thâm, những năm 1980, ông Vi được chọn vào nhóm viết văn của Đại học Hàng Châu để tham gia biên soạn bộ “Từ điển Hán ngữ”. Khi sắp về hưu ở tuổi 58, ông cũng đã lấy được bằng tốt nghiệp đại học chuyên ngành kinh tế ngoại thương tại Đại học Chiết Giang. Đến năm 60 tuổi ông còn tham gia đào tạo về kế toán và y tế.

Cuộc sống của ông Vi cứ diễn ra như vậy, yên bình và thoải mái. Tuy nhiên sau khi về hưu rồi, ông lại chọn cho mình một cách sống khác biệt. Ông không muốn ăn không ngồi rồi, chẳng muốn cứ thế mà trôi qua cuộc đời một cách lãng phí. Cuối cùng ông quyết định trở thành một người nhặt rác. Mặc dù vậy, ông Vi vẫn chưa từng từ bỏ thói quen đọc sách của mình.

Cuối mùa thu 2014, ông Vi đến thư viện Hàng Châu như thường lệ. Đây là nơi chốn bình yên mà từ nhiều năm nay ông Vi yêu thích nhất.

Ông cẩn thận đặt túi rác vừa nhặt được ở trước cửa, xắn cao tay áo, rửa tay và lau sạch sẽ trước khi bước vào bên trong đọc sách. Ông nói không muốn làm dơ những cuốn sách quý giá. Bức ảnh ông lão rửa tay được các phóng viên chụp lại đăng lên mạng lúc bấy giờ đã thu hút rất nhiều sự quan tâm từ dư luận.

Người ta cảm động trước tình yêu và sự nâng niu của một ông lão dành cho sách, càng khâm phục hơn ý chí theo đuổi kiến thức của ông.

Đối với thư viện Hàng Châu, ông Vi là một độc giả cực kỳ đặc biệt. Những nhân viên quen thuộc cho biết, ông Vi không bao giờ đọc những tạp chí định kỳ mà chỉ quan tâm đến báo tin tức, sách văn học và lịch sử.

Suốt hơn 10 năm trời, mỗi tuần ông Vi đều ghé qua thư viện một vài lần vào buổi chiều tối. Lúc nào ông cũng rửa tay thật sạch sẽ sau đó chọn một góc yên tĩnh ít người nhất để đọc sách báo. Khi tiếng chuông báo thư viện sắp đóng cửa vang lên, ông Vi lại nhẹ nhàng cất sách về chỗ cũ, đứng dậy mang túi lớn túi nhỏ, tiếp tục đi nhặt rác vào ban đêm để kiếm tiền.

Trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông, nói về thói quen đọc sách của mình, ông Vi cho biết: "Khi về già não sẽ teo đi, tôi phải thường xuyên nạp năng lượng, rèn luyện trí não bằng cách đọc sách. Đây cũng là chỗ dựa tinh thần của tôi".

Vào một đêm mưa giữa tháng 11/2015, như thường lệ, ông Vi, 77 tuổi, dùng sào tre để nhặt rác và đi trên đường. Không ngờ, khi đang băng qua đường thì bị một chiếc taxi tông phải. Hơn 20 ngày sau khi được cấp cứu tại bệnh viện, ông cụ không may qua đời.

Phải đến lúc này, những người con gái ở xa của ông Vi mới bật khóc khi biết được ông đã âm thầm đi nhặt rác suốt nhiều năm nay. Họ càng không biết ông luôn giữ thói quen đọc sách và là độc giả thân quen ở thư viện Hàng Châu.

Sau khi lo tang lễ và sắp xếp lại đồ đạc cho cha mình, các con ông Vi lại một lần nữa sốc nặng khi biết được một bí mật lớn về cuộc đời của ông.

Di vật của ông Vi để lại là những xấp thư dày cộp của học sinh gửi cho ông được cất cẩn thận trong chiếc hộp sắt. Đây đều là những học sinh được ông Vi giúp đỡ dưới cái tên Ngụy Đinh Triệu.

Hóa ra từ năm 1994 cho đến trước khi chết, ông Vi đã tài trợ cho rất nhiều thanh thiếu niên ở khắp mọi nơi trên đất nước, số tiền mỗi lần từ vài trăm đến vài nghìn tệ. Từ lúc còn hưởng lương giáo viên cho đến khi trở thành ông lão nhặt rác, ông Vi vẫn luôn quan tâm, giúp đỡ các trường hợp học sinh khó khăn, hy vọng họ có thể có được sự giáo dục tử tế, trở thành những người có ích cho xã hội.

Những người con gái của ông Vi bật khóc trước bí mật của cha. Họ từng cho rằng ông lão là người kỳ quặc, có cuộc sống bí ẩn. Họ chưa từng nghĩ cả đời cha đều cống hiến âm thầm cho mọi người.

Điều khiến họ bàng hoàng hơn cả chính là họ đã phát hiện ra rằng nhiều năm trước, ông Vi đã điền vào tờ giấy đồng ý hiến tạng, mong rằng cho đến khi chết đi vẫn có thể mang đến hy vọng cho mọi người.

Câu chuyện về cuộc đời của ông Vi Tư Hạo khiến cho tất cả mọi người xúc động mạnh mẽ. Để tưởng nhớ về người thầy có tấm lòng nhân ái cao cả, nhiều người đã tổ chức gây quỹ, nhờ một bậc thầy điêu khắc tạo nên bức tượng của ông.

Bức tượng này được trưng bày ở thư viện Hàng Châu như một sự tưởng nhớ sâu sắc, nhắc nhở mọi người về tấm gương người thầy cao quý, sống trong sạch cả đời với tình yêu vô tận với tri thức. Cuối cùng, ông Vi Tư Hạo đã có thể ở lại nơi mà ông yêu thích nhất theo một cách thật đặc biệt.