Phó Chủ tịch hiệp hội thám hiểm vùng cực, chuyên gia khám phá băng Konstantin Zaitsev nhận định: Bắc Cực là tương lai của nước Nga, là vùng đất giàu tài nguyên khoáng sản.

Với xu thế ấm lên của khí hậu khiến băng tan, tuyến đường biển phương Bắc sẽ ngày càng trở nên thuận tiện hơn, số lượng tàu thuyền qua lại khu vực này sẽ nhiều lên, đồng nghĩa với việc gia tăng số lượng hàng hóa vận chuyển. Thời gian vận chuyển từ đông sang tây và ngược lại cũng được rút ngắn đáng kể.

Tuy vậy, Bắc Cực cũng là nơi ẩn chứa nhiều mâu thuẫn và tranh chấp lãnh thổ.

Tháng 10/2017, Tổng thống Nga Putin quyết định thành lập Tập đoàn xây dựng quốc phòng”, là tổng thầu duy nhất chịu trách nhiệm thi công các công trình xây dựng của Bộ Quốc phòng Nga ở Bắc Cực.

Một trong những công trình lớn đầu tiên được tập đoàn này thi công là sân bay Nagurskoe và căn cứ quân sự Cỏ Ba Lá Bắc Cực trên đảo Aleksandr Land thuộc quần đảo Franz Josef Land.

Sân bay Nagurskoe được Liên Xô xây dựng với một đường băng chưa được trải nhựa, một trạm biên phòng.

Khoảng cách từ đảo Aleksandr Land tới Cực bắc là khoảng cách ngắn nhất, khoảng 900km. Dự tính tổng chi phí cho toàn bộ công trình căn cứ quân sự và khu nhà ở trên đảo Aleksandr Land khoảng 9 tỷ Ruble.

Khi đi vào hoạt động, sân bay Nagurskoe có thể tiếp nhận máy bay tiêm kích ném bom Su-34, máy bay ném bom mang tên lửa chiến lược Tu-95MC. Hệ thống đường băng mới cho phép máy bay có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết. Các máy bay vận tải IL-76, máy bay tiếp dầu IL-78 và khu bảo dưỡng kỹ thuật cũng được bố trí một khu riêng.

Căn cứ quân sự Cỏ Ba Lá Bắc Cực được trang bị tổ hợp tên lửa pháo phòng không Pantsir-S, tổ hợp chống hạm, phòng thủ bờ biển Bastion và một đại đội radar.

Không chỉ tập trung hiện đại hóa về cơ sở hạ tầng quân sự, trang thiết bị vũ khí, Bộ quốc phòng Nga còn quan tâm tới điều kiện sinh hoạt của quân nhân.

Song song với việc xây dựng căn cứ quân sự, Bộ quốc phòng Nga đã đầu tư gần 4 tỷ Ruble để xây dựng tổ hợp nhà ở cho cán bộ chiến sĩ. Khu bể bơi trong nhà được xây dựng với trị giá gần 300 triệu Ruble.

Tháng 5/2021, tham mưu trưởng lực lượng phòng không không quân của Hạm đội Phương Bắc, thiếu tướng Igor Churkin tuyên bố: “Việc đưa căn cứ quân sự Cỏ Ba Lá Bắc Cực vào hoạt động giúp quân đội Nga có thể kiểm soát được toàn không phận trên tuyến đường biển phương Bắc, đảm bảo an ninh từ trên không cho toàn bộ khu vực”.

Hiện nay Nga và Mỹ đang bất đồng quan điểm về chủ quyền đối với tuyến đường biển phương Bắc. Mỹ đặc biệt phản đối việc Nga trong hạn chế quyền tiếp cận của tàu thuyền quốc tế và quân sự hóa tuyến đường này.

Cuộc gặp mới đây của các nước liên quan đến Bắc Cực cho thấy không chỉ có Mỹ mà nhiều nước khác đều đưa ra yêu sách chủ quyền của mình đối với khu vực này.

Như vậy, Bắc Cực rất có thể sẽ trở thành điểm nóng mới của những đối đầu kinh tế và quân sự trên thế giới.