Điều này đã khiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 1-2020 tăng 1,23% so với tháng 12-2019 và tăng 6,43% so với tháng 1-2019.

Đây là mức tăng cao nhất của chỉ số giá tháng 1 trong 7 năm gần đây.

Trong mức tăng 1,23% của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 1-2020, so với tháng trước, có 10/11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính đều tăng giá. Cụ thể là: Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống có mức tăng cao nhất là 2,29%. Tiếp đến là nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 1,47%. Hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,92%; giao thông tăng 0,69%; đồ uống và thu‌ốc l‌á tăng 0,65%; may mặc, mũ nón và giầy dép tăng 0,33%; thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,27%; văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,25%... Riêng bưu chính viễn thông giảm 0,03%.

Nguyên nhân CPI tháng 1-2020 tăng là do nhu cầu tiêu dùng các mặt hàng lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc chuẩn bị cho dịp Tết Nguyên đán tăng cao hơn tháng trước; trong đó, nhóm thực phẩm tăng cao nhất ở mức 2,6%. Bên cạnh đó, giá thực phẩm tăng làm cho nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 2,26% so với tháng trước. Nhu cầu đi lại và bảo dưỡng phương tiện cuối năm tăng nên giá dịch vụ giao thông công cộng và bảo dưỡng phương tiện cũng tăng.  

Cùng với đó, vào tháng cuối năm, nhu cầu sửa chữa nhà cửa cũng tăng làm cho giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở và giá dịch vụ sửa chữa nhà ở tăng.

Nhóm giao thông tăng 0,69% do ảnh hưởng của đợt điều chỉnh tăng giá xăng, dầu vào thời điểm 31-12-2019 và điều chỉnh giảm giá xăng, dầu vào thời điểm 16-1-2020 làm chỉ số giá xăng, dầu tăng.

Tuy nhiên, bên cạnh các nguyên nhân làm CPI tăng, còn có một số nguyên nhân kiềm chế CPI tháng 1-2020 như: Thời tiết ở các tỉnh phía Bắc chuyển lạnh nên nhu cầu tiêu dùng điện giảm làm cho giá điện sinh hoạt giảm 0,38%; một số mặt hàng điện tử giảm giá do các doanh nghiệp giảm giá để kíc‌h thí‌ch tiêu dùng nhằm thu hồi vốn trong những ngày giáp Tết; một số loại rau tươi đang vào vụ thu hoạch rộ, nguồn cung dồi dào nên giá giảm...

Bên cạnh đó, giá vàng trong nước tăng theo giá vàng thế giới do ảnh hưởng của việc đàm phán Mỹ - Triều Tiên về hạt nhân, Anh rời khối Liên minh Châu Âu vào tháng tới, căng thẳng giữa Mỹ và Iran...Do đó, nhu cầu mua các loại tài sản an toàn như vàng tăng cao làm cho giá vàng tăng. Bình quân tháng 1-2020, giá vàng trong nước tăng 4,37% so với tháng trước, giá vàng dao động quanh mức 4,32 triệu đồng/chỉ.

Tổng cục Thống kê cho biết, lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống; năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục) tháng 1-2020 tăng 0,76% so với tháng trước, tăng 3,25% so với cùng kỳ năm trước.