Lãi suất tăng sẽ tạo áp lực cho thị trường chứng khoán
Từ ngày 23/9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã quyết định tăng 100 điểm cơ bản đối với một loạt các lãi suất điều hành chủ chốt, trong đó lãi suất tái cấp vốn tăng từ mức 4% lên 5%, lãi suất tái chiết khấu tăng từ mức 2,5% lên 3,5% và trần lãi suất cho vay qua đêm và thanh toán bù trừ tăng từ 5% lên 6%.
Về mặt lý thuyết, việc tăng lãi suất điều hành sẽ có tác động cùng chiều với lãi suất tiền gửi và sau đó là lãi suất cho vay. Vì thế, thị trường chứng khoán cũng sẽ chịu sự tác động, ít nhất là trong ngắn và trung hạn, bởi dòng tiền có thể sẽ bị chia lửa cho kênh tiền gửi tiết kiệm và doanh nghiệp sẽ khó khăn hơn khi tăng chi phí vốn đầu vào.
Một số ý kiến cho rằng, thông thường, việc tăng lãi suất sẽ có tác động rất nhanh tới thị trường chứng khoán. Thực tế, phiên 23/9, thị trường chứng khoán trong nước cũng đã có biến động theo chiều hướng giảm sau khi lãi suất điều hành chính thức tăng, mặc dù các tin xấu trước ngày 22/9 cơ bản đã được hấp thụ vào giá.
Trao đổi với phóng viên TBTCVN, ông Hoàng Công Tuấn – Kinh tế trưởng Công ty Chứng khoán MB (MBS), cho rằng, việc tăng lãi suất của NHNN sẽ tạo áp lực lên các thị trường tài sản, trong đó có thị trường chứng khoán. “Về mặt lý thuyết khi mặt bằng lãi suất gia tăng lợi suất yêu cầu cho các khoản đầu tư sẽ phải tăng qua đó làm giảm mặt bằng định giá cổ phiếu. Bên cạnh đó, mặt bằng lãi suất tiết kiệm tăng cũng làm gia tăng độ hấp dẫn của kênh huy động này và khiến dòng dân cư chuyển dịch một phần vào kênh này” – ông Hoàng Công Tuấn phân tích.
Còn theo bà Trần Thị Khánh Hiền – Giám đốc Khối Phân tích, Công ty Chứng khoán VNDIRECT, theo nguyên lý chung thì khi lãi suất tăng thường gây ra tâm lý cẩn trọng và phòng thủ trên thị trường chứng khoán. Khi mặt bằng lãi suất tăng lên một mức độ nào đó, thì kênh đầu tư chứng khoán sẽ giảm đi sự hấp dẫn.
“Để đánh giá thị trường chứng khoán Việt Nam trong tương quan với môi trường lãi suất tăng, chúng tôi sử dụng phương pháp định giá lợi suất thu nhập thị trường (E/P). Nếu như các nhà đầu tư thường quen thuộc với chỉ số P/E (giá/thu nhập mỗi cổ phiếu) thì lợi suất thu nhập thị trường E/P là nghịch đảo của chỉ số trên, nó phản ánh lợi suất nhà đầu tư có thể nhận được nếu dựa vào tăng trưởng lợi nhuận của thị trường” – bà Khánh Hiền cho hay.
Theo ước tính của chúng tôi, các doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE sẽ ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận khoảng 23% trong năm 2022. Điều này có nghĩa là lợi suất thu nhập thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang ở mức khoảng gần 10%, cộng thêm cả lợi suất từ cổ tức. Nếu so với lãi suất huy động 12 tháng của các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay vào khoảng 7,5% - 8%; thậm chí một vài ngân hàng đang đẩy lên 8,5%, thì có vẻ như là thị trường chứng khoán trong ngắn hạn sẽ kém hấp dẫn hơn (do xét thêm yếu tố rủi ro của kênh đầu tư này).
Kênh chứng khoán vẫn có lợi thế hơn
Mặc dù vậy, theo bà Trần Thị Khánh Hiền, tương quan giữa lãi suất tăng và thị trường chứng khoán sẽ bị phá vỡ bởi sự tăng trưởng lợi nhuận, bởi vì xét cho cùng, luận điểm đầu tư chủ yếu sẽ dựa trên tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp nói riêng và thị trường nói chung. “Chẳng hạn như nhìn sang năm 2023, chúng tôi ước tính các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán đạt mức tăng trưởng khoảng 17% - 18%, bao gồm cả yếu tố chi phí lãi vay tăng. Chỉ số E/P thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2023 sẽ tăng lên mức 12%, từ đó giúp kênh chứng khoán tạo ra dư địa hấp dẫn hơn so với tiền gửi tiết kiệm” – bà Khánh Hiền nói.
Thị trường vẫn còn nhịp phục hồi ngắn hạn
“Một số thông tin sắp tới có thể hỗ trợ thị trường chứng khoán trong nước trong ngắn hạn như là mùa báo cáo kết quả kinh doanh, kết quả GDP quý III/2022 dự kiến tăng trưởng khá cao, định giá thị trường sau một thời gian điều chỉnh đã ở vùng hấp dẫn để thu hút dòng tiền. Vì thế, theo tôi, từ nay tới hết tháng 9 thị trường chứng khoán sẽ còn có một nhịp hồi phục sau khi điều chỉnh từ vùng 1.280 điểm về vùng 1.200 điểm”. - Ông Đỗ Bảo Ngọc – Phó Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam.
Ông Hoàng Công Tuấn cũng cho hay: “Chúng tôi vẫn đánh giá kênh đầu tư chứng khoán là một kênh đầu tư hấp dẫn trong bối cảnh hiện tại nhờ hai yếu tố chính. Thứ nhất, tăng trưởng GDP của Việt Nam quý III và cả năm 2022 rất khả quan sẽ phản ánh vào mức tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp trong 2 quý cuối năm. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định do đó các yếu tố bất lợi không tác động quá lợi đến triển vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp. Thứ hai, mức giá định giá của cổ phiếu trên thị trường đã ở mức rẻ với mức P/E VN-Index là gần 13 lần, thấp hơn đáng kể mức trung bình dài hạn từ 2015 tới nay là 15 lần.
Dragon Capital Việt Nam cũng cho rằng, trong môi trường lãi suất tăng, mức lợi nhuận kỳ vọng đối với thị trường chứng khoán sẽ khó vượt trội. Ngắn hạn, thị trường sẽ có nhiều biến động phụ thuộc vào diễn biến trên thế giới. Tuy nhiên, về mặt định giá, ước tính P/E của VN-Index sẽ về mức 12,1 lần sau khi phản ánh kết quả kinh doanh quý III, so với mức đáy Covid-19 tháng 3/2020 là 10,4 lần. Mức định giá này thấp hơn 2 lần độ lệch chuẩn của hệ số P/E trong 5 năm qua.
